Tafsir Suraʾ al-Fātiḥah Bahasa Duri

Yateʾe tapsir la ta baca, diala jiomai Tafsīr al-Kabīr, ukiʾkna Muqātil bin Sulaymān (m. 150 H), yamo teʾ tapsir jolonna diukiʾ ke dipasi bandingngi lako boʾ tapsir leko.ʾ Na kua Imam Syafiʾi, kua sangganna tau kaindanan ngasan lako Muqātil bin Sulaymān ke tapsirra dipau. Deʾen piraʾ  kuranganni, apa dikua manda na laʾbih malomo dipahan. Maupaʾ dikkaʾna na bengankiʾ  dalleʾ pangdissenan Puang Allataʾla. Matiʾ mo paleʾ na na dipamula.

بِسمِ ٱلله الرَّحْمٰنِ الرَّحِيـمِ

 ٱلْحَمْدُ للَّهِ رَبِّ ٱلْعَالَمِينَ

Sangganna to pangpujian sola sangganna kasukkurutan, punnana ngasan raiyya Puang Allataʾla, puang to-mpunnaiʾi sangganna lino, linona jing sola linona to rupa tau.

Yamo na disanga toda Nabintaʾ Nabi Muhammad ‘pang pangingaran lako sangganna lino’ jio suraʾ al-Furqān (1), sang  yato Nabintaʾ na pangingaran to tau, na pangingaran toʾpa to rupa jing.

ٱلرَّحْمـٰنِ ٱلرَّحِيمِ

To disanga Arraḥmān, disanga tokpa Arraḥīm. Yateʾ dua sanga, pada sangannaiyya Puang Allataʾla. Gaja sangrupa battuananna apa den ciʾdik sisalanna. Iyato Ar-Rahmān battuananna To Tangmaka Mahpamase, apa yato Ar-Rahīm battuanna To Tangmaka Mahpamase na mahpakamoja’ to’pa. Yamo na bengki pangmasena sang na pakamoja’ki’

  مَـٰلِكِ يَوْمِ ٱلدِّينِ

Rajanna to Allo yamuddīn. Iyato disanga yamuddīn, allona pangrekenan, disanga toʾpa yamul ḥisāb. Yamonakua puang Allah taʿala lan suraʾ as-Shaffat (53), innā  la madīnūn. (Kami’mo ra la mangreken). Battuananna madīnūn lan teʾ ayaʾ, to gaja makananaʾ ke mangrekenni.

Sangganna panggaukan direken ngasan jo yamuddin. Lan tek lino, budaonapa tau disanga raja, den tokpa to nasanga kalena raja, na pugauk ngasan to nakabudai san den kuasa na punnai. Yamona kua tek aya’ kua Puang Allah ta’ala mandamora raja dau jonjo’ allo. Tekda ngasanmo kuasana disanga toda raja lan lino. 

إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَإِيَّاكَ نَسْتَعِينُ

Kitaʾ mandara ki somba, na ki pangmesaʾ  Na Kitaʾ manda todara ki petakdai pangtulungan dikua ki kullei sombaki’

 ٱهْدِنَا ٱلصِّرَاطَ ٱلْمُسْتَقِيمَ 

Jillokankan dikka’na to lalan maluruh.

Yanna dibaca lan bacaʾanna sahabaʾ Ibnu Masʿūd, nakua arsyidnā  shiratal mustaqīm. Yanna dibaca ihdina, battuannna jillokankan dikkaʾ lalan maluruh, yanna dibaca arsyidnā, battuannna pakitankan dikka’na lalan maluruh. Maksudna tek lalan maluruh, agamana to sallang, agama Islam. Sang sangganna agama silenanna Islam tangia ngasannia lalan maluruh.

صِرَاطَ ٱلَّذِينَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ غَيْرِ ٱلْمَغْضُوبِ عَلَيْهِم وَلاَ ٱلضَّآلِّينَ

lalanna to tau ta bengan nikmat. Tangia lalanna to ta kabaʾci, tangia tokpa lalanna to lewaʾ.

Yato disanga dibengan nikmat lan tek aya’, yamoto Nabi-nabi to nabe’en Puanglataʾla barakkaʾ kanabian. Jadi yato lalan maluruh tu’u, yamoto lalan naola nabi-nabinna Puanglataʾla. Na kua Puanglataʾla lan suraʾ Sitti Maryam (58), .أُولَـٰئِكَ ٱلَّذِينَ أَنْعَمَ ٱللَّهُ عَلَيْهِم مِّنَ ٱلنَّبِيِّيْنَ (Yamo tuk matik nabi to na be’en nikmat PuangAlla ta’ala).

Yato disanga to dikabaʾci lan tek ayaʾ, yamoto Yahudi to kapereʾ lako nabi-nabinna. Deʾen piraʾ to Yahudi matappaʾ na mangmpesaʾding lako nabinna. Apa den toʾ to kapereʾ lako nabinna.  Yamo joʾo lako kapereʾ to disanga to dikabaʾci lan tek ayaʾ.  Yamona dikabaʾci sang naussennona to lalan maluruh, apa naanggaiʾna ciaʾ-nnolai.  Hukumanna joʾlako tau tonnaʾnuʾ, dipapenjajiʾi ceba piraʾ, dipapenjaji baiʾi piraʾ. 

Apa to disanga lalanna to lewaʾ, yamo to lalanna to musyrik sola lalanna to Karisten. Yamo na disanga to lewaʾ, sang tekda na matappaʾ kua Nabi tongan Nabinta Muhammad saw. Sangrupai to lewaʾ sang teʾda na tandaiʾi imbonnaraka to lalan maluruh. 

Nakua Nabi Muhammad saw lan haddesaʾ to na riawyatkan sahabaʾ Abu Hurairah: “Na Kua Puang Allaf taʿala: ya teʾ suraʾ al-Fātihah, kubage duai, sang bagean lako Akuʾ, sang bagean lako kaunangkuʾ. Yanna peʾba ba bacami to kaunan, Alhamdulillāhi rabbil  ʿālamīn. Na kuamo Puang Allah taʿala, ‘Mangsukkuruʾmi dikkaʾna kaunangku’. Yanna bacami to kaunan, Arrahmāni-arrrahīmi. Na kuamo Puang Allah taʿala, ‘Na puji’mo dikkak’na kaunanku’

Yanna mbacamo Malikiyaumidīn, Na kuamo Puang Allah taʿala, ‘Na pau melona’ kaunanku, na Tawana ngasanmora teʾ suraʾ. Yanna mbacamo ‘Iyyāka nastaʿīn’. Na kuamo Puang Allah taʾla ‘Tawana kaunanku teʾe, Akuʾ manda memangra na petaʾda tulungngi. 

Yanna mbacamo ‘ihdinassiratal mustaqīm’. Na kuamo puang Allah taʿala ‘tawana kaunanku teʾe’’ Yanna mbacamo ‘siratalladzina an’amta alaihim. Na kuamo Puang Allah taʿala, ‘tawana kaunanku te’e’’ Yanna mbacamo ‘wa laa-ddaliin’, Na kuamo Puang Allah ta’ala, ‘tawana kaunanku te’e’’.

Yato maksudna tawana kaunan lan teʾe haddesaʾ, sangganna to pang petaʾdantaʾ lan suraʾ al-Fatihah dipetawa ngasanni, sang na benganki Puang Allah ta’ala.

Na kua Muqātil bin Sulayman, deʾen haddesaʾ kumua ka “yanna mibacai tek sura’ na dete’mi “wala-ddhālīn’ baca kamu’ amin. Sang mang amin todaiyya to Maleka’, yanna pada aminta’ to aminna to Maleka’, didampangan dosa-dosa taʾ to mangka tapugauk.

Wallāhu aʿlam.